Δήμητρα Ξενάκη, Διευθύντρια του Γραφείου Διαχείρισης του Φυσικού Εργου «Ενίσχυση της Αποσχόλησης και Επιχειρηματικότητας των νέων στον Αγροδιατροφικό κλάδο» του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών
Το Ελαιόλαδο, ο χυμός της ελιάς είναι το έλαιο που λαμβάνεται από τους καρπούς του ελαιόδεντρου με μηχανικά μέσα και με φυσική επεξεργασία.
Είναι ένα απόλυτα φυσικό προϊόν, που μπορεί να καταναλωθεί μόλις ολοκληρωθεί η διαδικασία παραλαβής του. Αφομοιώνεται από τον οργανισμό κατά 98% ενώ αποδίδει τον ίδιο αριθμό θερμίδων με όλα τα άλλα φυτικά έλαια που είναι 9,3 kcal ανά γραμμάριο. Αποτελεί τη βασική πηγή λιπαρών στη Μεσογειακή Διατροφή. Περιέχει περισσότερα πολυακόρεστα και μονοακόρεστα λιπαρά οξέα και θεωρείται φιλικό, για τον οργανισμό και την υγεία, ενώ δεν περιέχει καθόλου χοληστερίνη. Η σύνθεση αυτή έρχεται σε αντίθεση με τα ζωικά λιπαρά που περιέχουν μεγάλο αριθμό κορεσμένων λιπαρών οξέων και χοληστερίνης και μπορούν να δημιουργήσουν προβλήματα στην υγεία του οργανισμού.
Μελέτες αναφέρουν μείωση του ρίσκου εμφράγματος του μυοκαρδίου , της θνησιμότητας από στεφανιαία νόσο και της συνολικής θνησιμότητας , στα άτομα που ακολουθούν την Μεσογειακή δίαιτα και συνεπώς καταναλώνουν ελαιόλαδο.
Ελαιόλαδο & καρδιαγγειακά νοσήματα
Η ακριβής επίδραση του ελαιολάδου στο ρίσκο εμφάνισης ή πρόληψης στεφανιαίων νοσημάτων δεν έχει πλήρως διαλευκανθεί. Είναι όμως πολύ σημαντικό να αναφέρουμε, ότι η κατανάλωση ελαιολάδου είναι συνδεδεμένη :
- με την βελτίωση ορισμένων δεικτών ρίσκου για καρδιαγγειακά νοσήματα ,
- με καλύτερο έλεγχο της αρτηριακής πίεσης ,
- με μείωση των επιπέδων τριγλυκεριδίων και γλυκόζης στο αίμα,
- με μείωση της ολικής και της LDL (κακής) χοληστερόλης , καθώς και
- με αντιπηκτικές ιδιότητες
Ελαιόλαδο & αντιφλεγμονώδης δράση
Η αντιφλεγμονώδης επίδραση του ελαιολάδου στον οργανισμό αποδίδεται στις περιεχόμενες πολυφαινόλες. Επιστήμονες έχουν προτείνει πολλούς διαφορετικούς μηχανισμούς, οι οποίοι μπορούν να εξηγήσουν την αντιφλεγμονώδη δράση των πολυφαινολών. Στους μηχανισμούς αυτούς περιλαμβάνονται:
- μειωμένη παραγωγή μορίων μεταφορέων, τα οποία – σε περίσσεια- μπορούν να προωθούν διάφορες φλεγμονές .
- Παρεμπόδιση της δράσης προ- φλεγμονωδών ενζύμων
- Μειωμένη σύνθεση ενζύμων που προωθούν την δράση της συνθάσης του νιτρικού οξειδίου
Σε άτομα με καρδιακή νόσο , έχει φανεί ότι το ελαιόλαδο χάρη στις πολυφαινόλες του συμβάλλει στην μείωση της C-αντιδρώσας πρωτεΐνης (CRP). [ η CRP είναι δείκτης που χρησιμοποιείται ευρέως για την εκτίμηση της πιθανότητας εκδήλωσης φλεγμονής]. Επίσης, το ελαιόλαδο μειώνει την δραστικότητα του κύκλου του αραχιδονικού οξέος. Ο κύκλος του αραχιδονικού θεωρείται ότι υποκινεί φλεγμονώδεις διαδικασίες στον οργανισμό. Αυτά τα αντιφλεγμονώδη οφέλη του ελαιολάδου δεν απαιτούν την πρόσληψη μεγάλων ποσοτήτων. Φαίνεται ότι η πρόσληψη 1-2 κουταλιών εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου συνδέονται με σημαντικά αντιφλεγμονώδη οφέλη
Ελαιόλαδο & πιθανές επιδράσεις σε ορισμένες μορφές καρκίνου
Υπάρχουν μελέτες οι οποίες δείχνουν συσχέτιση ανάμεσα στην πρόσληψη ελαιολάδου (ή μονοακόρεστων λιπαρών οξέων που περιέχονται σε μεγάλο ποσοστό στο ελαιόλαδο) με την πρόληψη από ορισμένες μορφές καρκίνου όπως μαστού και παχέος εντέρου
Ελαιόλαδο & προστασία του πεπτικού σωλήνα
Πρόσφατες έρευνες παρέχουν πληροφορίες σχετικά με το ελαιόλαδο , τις περιεχόμενες πολυφαινόλες, και την προστασία του πεπτικού σωλήνα. Μια ενδιαφέρουσα περιοχή έρευνας είναι η αναζήτηση της συσχέτισης των πολυφαινολών του ελαιολάδου με τον πληθυσμό και την δράση των βακτηρίων στο πεπτικό σύστημα . Φαίνεται ότι οι πολυάριθμες πολυφαινόλες που περιέχει επιβραδύνουν την ανάπτυξη ανεπιθύμητων βακτηρίων (όπως βακτήρια που είναι υπεύθυνα για πεπτικές λοιμώξεις ). Στις πολυφαινόλες αυτές περιλαμβάνονται η ελευρωπαΐνη, η υδρόξυτυροσόλη, και η τυροσόλη .
Επίσης αναφέρεται ότι ορισμένες από αυτές τις πολυφαινόλες-μαζί με άλλες πολυφαινόλες του ελαιολάδου όπως το λιγκοστρίδιο , είναι σε θέση να αναστείλουν την ανάπτυξη του Ελικοβακτηριδίου του πυλωρού (Helicobacter pylori). Η επίδραση των πολυφαινολών του ελαιολάδου μπορεί να είναι ιδιαίτερα σημαντική, δεδομένου ότι ο υπερπληθυσμός των ελικοβακτηριδίων σε συνδυασμό με την υπερβολική επαφή τους με τον βλεννογόνο του στομάχου μπορεί να οδηγήσει σε έλκος στομάχου και σε άλλα ανεπιθύμητα πεπτικά προβλήματα.
Ελαιόλαδο & υγεία των οστών
Η σχέση της συνολικής υγείας των οστών και της πρόσληψης ελαιολάδου , είναι μια άλλη πολλά υποσχόμενη περιοχή έρευνας. Οι περισσότερες προκαταρτικές μελέτες σε αυτόν τον τομέα έχουν διεξαχθεί σε πειραματόζωα. Φαίνεται ότι τα καλύτερα επίπεδα ασβεστίου στο αίμα σχετίζονται με την πρόσληψη ελαιολάδου. Επιπλέον, τουλάχιστον δύο πολυφαινόλες του ελαιολάδου – η τυροσόλη και η υδροξυτυροσόλη-έχουν συνδεθεί με αύξηση του σχηματισμού του οστίτη ιστού σε αρουραίους. Μια ομάδα ερευνητών έχει προτείνει ότι το ελαιόλαδο μπορεί τελικά να αποδειχθεί πως έχει ιδιαίτερα οφέλη στα οστά μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών, αφού βρήκαν βελτιωμένους δείκτες στο αίμα και στη συνολική υγεία των οστών σε θηλυκούς αρουραίους που είχαν τραφεί με ελαιόλαδο, μετά από αφαίρεση των ωοθηκών τους.
Συνολικά εξεταζόμενες , οι παραπάνω μελέτες είναι ενθαρρυντικές. Απαιτούνται όμως περισσότερες .
Ελαιόλαδο & γνωστική λειτουργία
Η βελτιωμένη γνωστική λειτουργία, ιδιαίτερα μεταξύ των ηλικιωμένων, είναι ένα χαρακτηριστικό της Μεσογειακής Διατροφής. Το κύριο λιπίδιο σ’ αυτό το μοντέλο διατροφής είναι το ελαιόλαδο. Το γεγονός αυτό κίνησε το ενδιαφέρον των ερευνητών που ασχολούνται με διατροφή και γνωστική λειτουργία. Στη Γαλλία, μια πρόσφατη μελέτη μεγάλης κλίμακας σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας έδειξε ότι η οπτική μνήμη και η ευφράδεια μπορούν να βελτιωθούν με αυτό που οι ερευνητές ονόμασαν “εντατική χρήση” του ελαιολάδου. Σε αυτή την περίπτωση, “εντατική χρήση” σήμαινε τακτική χρήση του ελαιολάδου όχι μεμονωμένα στο μαγείρεμα, ή σε σαλάτες και σάλτσες, αλλά αθροιστική χρήση σε όλες αυτές τις περιπτώσεις. Υπάρχουν και άλλες σχετικές μελέτες , αλλά το θέμα αυτό απαιτεί περαιτέρω διερεύνηση.
Σημείωση: Το άρθρο είναι μόνον ενημερωτικό. Δεν παρέχει συστάσεις κατανάλωσης ή άλλης χρήσης. Για οποιαδήποτε χρήση απαιτούνται εξατομικευμένες συμβουλές, που πρέπει να ζητήσετε από τον γιατρό και από τον διαιτολόγο σας.