Παντελής Νικολετόπουλος, Γεωπόνος Γεωργικών Βιομηχανιών ΠΕΤΡΟΣ ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ Α.Ε.Β.Ε., Υπεύθυνος Πωλήσεων Ελαιουργικών Μηχανημάτων HAUS Centrifuge Technologies
Απόβλητα ελαιοτριβείου
Τα απόβλητα των ελαιοτριβείων διακρίνονται σε υγρά και στερεά, τα οποία ανάλογα με τον τύπο του ελαιοτριβείου και το σύστημα επεξεργασίας που χρησιμοποιούν διαφέρουν σε όγκο και σύσταση. Έτσι, στα διφασικά φυγοκεντρικά συστήματα τα απόβλητα που προκύπτουν είναι υγρός ελαιοπυρήνας, ενώ στα παραδοσιακά συστήματα πίεσης και στα τριφασικά φυγοκεντρικά συστήματα τα απόβλητα είναι και στερεά και υγρά (κατσίγαρος και ελαιοπυρήνας).
Το σημαντικότερο πρόβλημα σε ότι αφορά τη διάθεση των αποβλήτων, είναι το ιδιαίτερα υψηλό οργανικό φορτίο τους, το οποίο δεν βιοαποικοδομείται εύκολα, ενώ από την άλλη, οι υψηλές συγκεντρώσεις οξέων και πολυφαινολικών ενώσεων οδηγούν στην εμφάνιση φυτοτοξικών φαινομένων, προσδίδουν ανεπιθύμητες φυσικοχημικές και βιολογικές ιδιότητες και υποβαθμίζουν το φυσικό περιβάλλον.
Αξίζει να σημειωθεί ότι για κάθε κιλό ελαιολάδου παράγονται κατά μέσο όρο 5 κιλά υγρών αποβλήτων (OMWW) μεγάλου οργανικού φορτίου, ποσότητες εξαιρετικά μεγάλες αν αναλογιστούμε το γεγονός ότι η παραγωγή ελαιολάδου είναι εποχιακή και εντοπίζεται κυρίως από το μήνα Οκτώβριο έως Μάρτιο.
Οι τρεις διαφορετικές επεξεργασίες παραλαβής ελαιολάδου (παραδοσιακή, διφασική, τριφασική) διαφέρουν σημαντικά στον όγκο και τη σύσταση των αποβλήτων που παράγουν.
Στους παρακάτω πίνακες παρουσιάζονται ορισμένα στοιχεία από τα απόβλητα των ελαιοτριβείων, σε σχέση με τον τύπο τους:
| Σύγκριση ορισμένων χαρακτηριστικών των αποβλήτων από τις διάφορες επεξεργασίες παραγωγής ελαιολάδου | |||||||
| Χαρακτηριστικά αποβλήτων | Παραδοσιακή | Τριών φάσεων | Δύο φάσεων | ||||
| Στερεό υπόλειμμα (kg / tn καρπού) | 330 | 500 | 800 | ||||
| Υγρά απόβλητα (lt / tn καρπού) | 600 | 1200 | 250 | ||||
| Φυτικό νερό των υγρών αποβλήτων (%) | 94 | 90 | 99 | ||||
| BOD5 υγρών αποβλήτων (gr / lt) | 100 | 80 | 10 | ||||
| Πολυφαινόλες στα υγρά απόβλητα (mg / lt) | 203 | 164 | 200 | ||||
| Δείκτης πικρότητας | 1,4 | 0,5 | – | ||||
Η παραδοσιακή μέθοδος είναι μια ασυνεχής διαδικασία, στην οποίο το άλεσμα των καρπών δημιουργεί μια υγρή φάση και στερεά απόβλητα (ελαιοπυρήνας).
Από την υγρή φάση, μετά από επεξεργασία, προκύπτει το ελαιόλαδο και τα υγρά απόβλητα ελαιοτριβείου (ΥΑΕ, κατσίγαρος).
Κατά την τριφασική διαδικασία, η φυγόκεντρος διαχωρίζει την ελαιοζύμη σε ελαιόλαδο, ελαιοπυρήνα και ΥΑΕ.
Το κύριο μειονέκτημα της συγκεκριμένης μεθόδου είναι η μεγάλη απαίτηση σε νερό ώστε να καταστεί δυνατός ο διαχωρισμός, και συνεπώς η παραγωγή σημαντικού όγκου ΥΑΕ.
Το διφασικό σύστημα ήρθε να αντικαταστήσει το τριφασικό, καθώς η κύρια διαφορά μεταξύ τους είναι η ενσωμάτωση των ΥΑΕ στον ελαιοπυρήνα.
Το διφασικό σύστημα δημιουργεί μεγαλύτερο όγκο στερεού υπολείμματος, παράγει όμως μικρότερα ποσά υγρών αποβλήτων και χαμηλότερες τιμές BOD5.
Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι η περιεκτικότητα του ελαιολάδου σε πολυφαινόλες είναι μικρότερη στο τριφασικό σύστημα, λόγω των υψηλών ποσών προστιθέμενου νερού.
Τέλος, το ελαιόλαδο που προκύπτει από τη διφασική επεξεργασία είναι υψηλής ποιότητας και σταθερό στην οξείδωση.
Από την άλλη, η υγρασία της 2φασικής ελαιοπυρήνας είναι πλέον αυξημένη, καθιστώντας το χειρισμό, τη μεταφορά και την αποθήκευση της προβληματική.
Οι μέθοδοι εξαγωγής του ελαιολάδου ποικίλουν ανάλογα με τη χώρα.
Στην Ισπανία επικρατεί κατά 98% το διφασικό σύστημα, ενώ στην Ιταλία και στην Ελλάδα συναντάμε κυρίως το τριφασικό.
ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ DECANTER 2 ΦΑΣΕΩΝ
ΕΛΑΙΟΖΥΜΗ
ΕΛΑΙΟΠΥΡΗΝΑ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ
2 ΦΑΣΕΩΝ
Τι είναι η 2φασική ελαιοπυρήνα;
Η 2φασική πυρήνα είναι το παραπροϊόν ελαιοποίησης για κάθε ελαιουργείο που λειτουργεί 2φασικά, δηλαδή χωρίς προσθήκη νερού και χωρίς παραγωγή φυτικών υγρών (κατσίγαρου).
Η 2φασική πυρήνα είναι περίπου το 80% της ποσότητας του ελαιόκαρπου.
Σύνθεση : 65% υγρασία, 32% φυτικά στερεά, 3% λάδι
Μονάδα διαχείρισης 2φασικής πυρήνας – Στάδια επεξεργασίας
- Δεξαμενή αποθήκευσης
- Συγκρότημα άντλησης
- Εκπυρηνωτής
ΕΚΠΥΡΗΝΩΣΗ
- Η 2φασική πυρήνα μεταφέρεται σε φυγοκεντρικό εκπυρηνωτή, ο οποίος αφαιρεί καθαρό πυρηνόξυλο σε ποσοστό ίσο με το 10 – 15% της συνολικής της ποσότητας.
- H θερμογόνος δύναμη του καθαρού πυρηνόξυλου ανέρχεται σε 4.200Kcal/kg
Μονάδα 2ης φυγοκέντρισης & Κατακόρυφος διαχωριστήρας
REPASSO
- Θερμική επεξεργασία πυρήνας (μάλαξη).
- Φυγοκεντρική εξαγωγή του λαδιού repasso (decanter).
- Φυγοκεντρικός καθαρισμός με κατακόρυφο διαχωριστήρα.
- Ξηραντήρας περιστρεφόμενου τυμπάνου
ΘΕΡΜΙΚΗ ΞΗΡΑΝΣΗ
- Ξηραντής περιστρεφόμενου τυμπάνου
- Καύσιμο λειτουργίας του ξηραντήρα, το ίδιο το αποξηραμένο προϊόν.
- Κυκλώνας και καμινάδα, επεξεργάζονται τα απαέρια.
Οικονομική ανάλυση: Υπολογισμός προϊόντων
(*) Αξίες προϊόντων Μ.Ο. τελευταίας 5ετίας
Συμπεράσματα
Η επεξεργασία της ελαιοπυρήνας με θερμική ξήρανση:
- Δίνει οριστική λύση στο οικολογικό πρόβλημα του απόβλητου των ελαιοτριβείων εφόσον δεν υπάρχει κανένα τελικό παραπροϊόν.
- Είναι λύση οικονομικά βιώσιμη.