Ένας πολύ σημαντικός παράγων στον τομέα της ελαιοκομίας είναι ο πολλαπλασιασμός και η πιστοποίηση του φυτικού υλικού. Ο πολλαπλασιασμός της ελιάς γίνεται εγγενώς (με σπόρους ή με αγριελιές και εμβολιασμό), αγενώς (με μοσχεύματα σκληρού ξύλου, παραφυάδες  και φυλλοφόρα μοσχεύματα) και με μικροπολλαπλασιασμό.

Ο εγγενής πολλαπλασιασμός της ελιάς γίνεται σε δύο στάδια: α) δημιουργία σποροφύτων – υποκειμένων, από επιλεγμένους σπόρους και  β) εμβολιασμό των υποκειμένων με τις επιλεγμένες ποικιλίες. Τα κύρια  μειονεκτήματα του εγγενούς πολλαπλασιασμού είναι η δυσκολία επίτευξης ομοιόμορφης και σε υψηλά ποσοστά βλάστησης των πυρήνων, απαιτεί πολύ χρόνο (τα δενδρύλλια μένουν 3-4 χρόνια στα φυτώρια), τα δενδρύλλια είναι ανομοιόμορφα ως προς τη ζωηρότητα της βλάστησης (διαφορετική γενετική σύσταση των σποροφύτων), απαιτείται εμβολιασμός με την επιθυμητή ποικιλία και έχει υψηλό κόστος (κυρίως εργατικών). Γι΄  αυτό σήμερα δεν χρησιμοποιείται σχεδόν καθόλου στη χώρα, εκτός από ειδικές περιπτώσεις.

Ο αγενής πολλαπλασιασμός της ελιάς γίνεται με παραφυάδες, σφαιροβλάστες, ξυλοποιημένα μοσχεύματα και φυλλοφόρα μοσχεύματα.  

Οι παραφυάδες είναι ζωηροί βλαστοί που φύονται στη βάση του κορμού αλλά και παλιές χοντρές ρίζες. Δεν χρησιμοποιείται σχεδόν καθόλου σήμερα, γιατί υπάρχει δυσκολία εξεύρεσης πολλαπλασιαστικού υλικού, καθυστερεί η είσοδος των δενδρυλλίων στην καρποφορία, λόγω της νεανικότητας και  δημιουργεί πληγές στα ελαιόδεντρα.

Οι σφαιροβλάστες είναι εξογκώματα, κυρίως στον λαιμό ή και στις κύριες διακλαδώσεις των ριζών της ελιάς, πλούσιες σε αποθεματικές ουσίες, που φέρουν λανθάνοντες ξυλοφόρους οφθαλμούς και ριζοβολούν εύκολα. Δεν χρησιμοποιούνται σήμερα και έχουν τα ίδια μειονεκτήματα όπως οι παραφυάδες.

Τα ξυλοποιημένα μοσχεύματα είναι τμήματα παλαιού ξύλου ηλικίας 2-4 ετών, µε µμήκος 40-70 cm με διάμετρο 2,5-5 cm.  Για την καλύτερη ριζοβολία των μοσχευμάτων χρησιμοποιούνται αυξητικές ορμόνες (ΙΒΑ), στις οποίες εμβαπτίζεται το μόσχευμα για συγκεκριμένο χρόνο. Μετά την ριζοβολία μεταφέρονται στο φυτώριο και μετά 1-2 χρόνια είναι έτοιμα για φύτευση στο χωράφι.

Τα φυλλοφόρα μοσχεύματα είναι τμήματα από βλαστούς της προηγούμενης χρονιάς, μήκους 10-15 εκ., με 2-4 φύλλα στην κορυφή, που συνήθως λαμβάνονται από τον Ιούνιο ως και τον Αύγουστο. Για την καλύτερη ριζοβολία το κάτω άκρο εμβαπτίζεται σε κατάλληλο ορμονικό διάλυμα και στη συνέχεια ‘φυτεύονται’ σε διάφορα υποστρώματα και τοποθετούνται σε υδρονέφωση με ελεγχόμενες συνθήκες. Για την γρήγορη ανάπτυξη και τον έλεγχο των ασθενειών γίνονται περιοδικοί ψεκασμοί με διαφυλλικά λιπάσματα, μυκητοκτόνα και εντομοκτόνα. Μετά την ριζοβολία (2-3 μήνες) μεταφυτεύονται σε σακούλες με κατάλληλο υλικό 1:1:1 χώμα-άμμο-φυτόχωμα και τοποθετούνται σε διαμορφωμένο χώρο  για προστασία από χαμηλές θερμοκρασίες. Είναι η κύρια μέθοδος που σήμερα εφαρμόζουν τα σύγχρονα φυτώρια.

Ο μικροπολλαπλασιασμός (tissue culture) είναι μια τεχνική κλωνικού πολλαπλασιασμού. Για την αναπαραγωγή κλώνων χρησιμοποιούνται επάκρια μεριστώματα ή τµήµατα ακραίων βλαστών ελιάς τα οποία τοποθετούνται κάτω από ασηπτικές συνθήκες µέσα στο δοκιµαστικό σωλήνα στο θρεπτικό υπόστρωµα, σε συγκεκριμένες συνθήκες φωτός και θερμοκρασίας. Για την τεχνική αυτή απαιτούνται κατάλληλες εγκαταστάσεις και εξειδικευμένο προσωπικό. Επιτρέπει την αναπαραγωγή των γενετικών χαρακτηριστικών του μητρικού και δημιουργία φυτών ελιάς, απαλλαγμένες από ιούς με γενετική – φυτοϋγειονομική πιστοποίηση.

Ανάλογα με το σύστημα φύτευσης τα νεαρά φυτά διαμορφώνονται σε χαμηλά (θάμνος ή χαμηλό κύπελλο), μέτρια ή κανονικά σχήματα (ελεύθερο σφαιρικό, για μηχανική συγκομιδή, άτρακτο, φυτικό τείχος). Οι υπέρπυκνες φυτεύσεις γίνονται όλες σε άτρακτο από συγκεκριμένες ποικιλίες (Arbequina, Κορωνέϊκη, Arbosana)) ώστε να δημιουργείται φυσικός ανεμοφράκτης.

Το κλάδεμα είναι η πιο σημαντική καλλιεργητική φροντίδα. Στόχος είναι η  αφαίρεση τμημάτων του δέντρου για παραγωγή ισχυρού σκελετού με κατάλληλο σχήμα, ώστε να διευκολύνει τις καλλιεργητικές φροντίδες (π.χ. συγκομιδή), να επηρεάζει θετικά τη σχέση βλάστησης / καρποφορίας, σύμφωνα με τις συνθήκες της περιοχής και τις καλλιεργητικές επιδιώξεις μας (π.χ. μείωση παρενιαυτοφορίας στην ελιά). Παράγοντες που παίζουν ρόλο σε ένα ορθολογικό κλάδεμα είναι ο τρόπος καρποφορίας της ελιάς, η παρουσία περισσότερων ή λιγότερων λαίμαργων βλαστών, ο φωτισμός κόμης, η ηλικία και ευρωστία των δέντρων και οι συνθήκες καλλιέργειας (άρδευση, λίπανση κλπ).

Ανάλογα με το επιδιωκόμενο στόχο το κλάδεμα μπορεί να είναι:

α) Κλάδεμα διαμόρφωσης στα νεαρά δένδρα για δημιουργία ανθεκτικού σκελετού και σχήματος, που θα ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις μας (όχι αυστηρό κλάδεμα).

β) Κλάδεμα καρποφορίας στα παραγωγικά δένδρα για εξασφάλιση σταθερής απόδοσης και ποιότητας καρπού.

γ) Κλάδεμα ανανέωσης στα ηλικιωμένα δένδρα για αποφυγή της εξάντλησης με τα χρόνια και επαναφορά των δένδρων σε επιθυμητά σχήματα και μεγέθη.

Είναι γνωστό ότι η ελιά καρποφορεί πλάγια σε βλαστούς του προηγούμενου έτους, κυρίως στη φωτιζόμενη περιφερειακή ζώνη του δένδρου. Επίσης ότι, οι πολύ ζωηροί βλαστοί έχουν μόνο βλαστοφόρους οφθαλμούς και ότι οι  αδύνατοι βλαστοί δίνουν ελάχιστους καρπούς

Το κλάδεμα διαμόρφωσης στην ελιά εφαρμόζεται από το 2ο-3ο έτος, μετά την επιτυχή φύτευση στο χωράφι, κόβοντας τον κεντρικό βλαστό σε ύψος 40-60 εκατοστά από το έδαφος. Το κατάλληλο σχήμα διαμόρφωσης για την παραδοσιακή και εντατική καλλιέργεια της ελιάς είναι το κυπελλοειδές σχήμα. Στη συνέχεια θα επιλέξουμε 3-4 πλάγιους βλαστούς κάτω από το σημείο της τομής, που θα εξελιχθούν στους βασικούς βραχίονες του δέντρου. Οι πλάγιοι βλαστοί που θα επιλέξουμε θα πρέπει να είναι σε κοντινή απόσταση μεταξύ τους. Τα επόμενα χρόνια αφήνουμε τους βλαστούς που επιλέξαμε να μεγαλώσουν και στα επόμενα κλαδέματα αφαιρούμε τα μικρά κλαδιά που αναπτύσσονται με κατεύθυνση εσωτερικά, ενώ κάνουμε και ένα ελαφρύ κορφολόγημα με στόχο α) να σχηματίσουμε το κυπελλοειδές σχήμα για το δέντρο και β) να δυναμώσουν οι ρίζες. 

Το κλάδεμα καρποφορίας στην ελιά αποτελεί μία από τις σημαντικότερες εργασίες για να εξασφαλίσουμε ικανοποιητική παραγωγή κάθε χρόνο. Βασικός στόχος είναι να ισορροπήσουμε τις δύο φυσικές λειτουργίες του δέντρου της ελιάς που ανταγωνίζεται η μια την άλλη: τη βλαστική ανάπτυξη της ελιάς από τη μία, δηλαδή την ανάπτυξη βλαστών μέτριου μήκους (αφαίρεση αδύνατων κλαδιών, λαίμαργων σε κακή θέση) και φυλλώματος του δέντρου, και από την άλλη την διατήρηση καρποφόρας ζώνης (δημιουργία ανθέων) σε καλή ζωηρότητα και με καλό φωτισμό (αφαίρεση κλαδιών εμποδίων) για καλή καρποφορία. Το σωστό κλάδεμα εξαρτάται από πολλές παραμέτρους και για κάθε ελαιώνα είναι διαφορετικό, καθώς μπορεί να διαφέρει ανάλογα με την ηλικία των δέντρων, την ποικιλία ελιάς που καλλιεργούμε, την πυκνότητα φύτευσης του ελαιώνα, το έδαφος και τις κλιματολογικές συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή, όπως επίσης από την εποχή που πραγματοποιούμε το κλάδεμα.

Το κλάδεμα καρποφορίας της ελιάς, ελαφρύτερο ή έντονο, πρέπει να γίνεται κάθε χρόνο. Κατάλληλη εποχή για να κλαδέψουμε τις ελιές είναι πάντα μετά το τέλος της συγκομιδής. Προτιμούμε να κλαδεύουμε μετά τον Ιανουάριο, όσο πλησιέστερα προς το Μάρτιο, σε περιόδους χωρίς παγετούς και βροχές, σε συνθήκες μειωμένης υγρασίας, για αποφυγή ανάπτυξης μυκητολογικών και βακτηριακών ασθενειών, όπως του κυκλοκόνιου, του γλοιοσπόριου και της καρκίνωσης της ελιάς. Μετά το κλάδεμα της ελιάς, είναι σημαντικό να ψεκάζουμε με χαλκούχο διάλυμα για απολύμανση από μυκητολογικές και βακτηριακές ασθένειες. Συμπληρωματικά, στις μεγάλες τομές κλαδέματος των ελαιόδεντρων, αλείφουμε με πάστα εμβολιασμού για να αποφύγουμε την ανάπτυξη ασθενειών.

Για κλάδεμα της ελιάς πρέπει πάντα να λαμβάνουμε υπόψη τις αναλύσεις θρέψης των ελαιοδένδρων, τόσο την ανάλυση εδάφους, όσο και τις αναλύσεις φυλλοδιαγνωστικής, καθώς και το πρόγραμμα λίπανσης, για να αποφασίσουμε πόσο ελαφρύ ή αυστηρό θα είναι το ετήσιο κλάδεμα καρποφορίας.

Μετά από μια χρονιά μεγάλης καρποφορίας της ελιάς, κλαδεύουμε τις ελιές λιγότερο έντονα (όχι αυστηρά), καθώς το ελαιόδεντρο εξαντλείται από τα θρεπτικά του συστατικά. Αυτό γίνεται για δυο λόγους: Αφενός επιθυμούμε να διατηρήσουμε μεγαλύτερη φυλλική επιφάνεια της ελιάς, που είναι το εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας και αφετέρου, μειώνουμε τη διάθεση της ελιάς για έντονη βλαστική ανάπτυξη, ενισχύοντας τη διάθεση καρποφορίας. Η μείωση του φυλλώματος της ελιάς μέσω του κλαδέματος φθάνει μόνο το 10% αφαιρώντας τα ξερά κλαδιά, αλληλοκαλυπτόμενους εσωτερικούς κλάδους και λαίμαργους βλαστούς γύρω από τον κορμό της ελιάς. Το αυστηρό κλάδεμα χειροτερεύει την παρενιαυτοφορία, επειδή εξαντλεί πιο πολύ τα ήδη εξαντλημένα από την καρποφορία δένδρα.

Μετά από μια χρονιά μειωμένης καρποφορίας της ελιάς, εφαρμόζουμε πιο αυστηρό κλάδεμα, αφαιρώντας ακόμη και 20-30% της φυλλικής επιφάνειας, για να διατηρήσουμε το κυπελλοειδές σχήμα των ελαιόδεντρων και να τα κρατήσουμε σε χαμηλό ύψος (< 3-3,5 μ.). Αυστηρό κλάδεμα μπορεί να γίνει στο τέλος του χειμώνα που προηγείται του έτους μεγάλης καρποφορίας με αφαίρεση βλαστών μέτριας ζωηρότητας, που πιθανότατα θα εξελιχθούν σε καρποφόρους. Μπορεί επίσης να γίνει και αμέσως μετά την καρπόδεση της ελιάς, αφαιρώντας κλαδιά που φέρουν μεγάλο φορτίο.

Γενικότερα, προσπαθούμε να κλαδεύουμε τις ελιές με τέτοιο τρόπο ώστε να έχουμε την μεγαλύτερη δυνατή έκθεση της κόμης σε απευθείας έκθεση στο φώς, για να ενισχύουμε τη φωτοσύνθεση, καθώς και τον αερισμό για να μην αναπτύσσονται εύκολα ασθένειες. Σε πυκνοφυτεμένους ελαιώνες, το αυστηρό κλάδεμα δεν αποτελεί λύση για τον φωτισμό και τον αερισμό, καθώς επιφέρει έντονη βλάστηση και μειωμένη παραγωγή. Σε αυτή την περίπτωση προτείνεται η εκρίζωση μερικών ελαιόδεντρων για να επιτύχουμε σωστή αραίωση και αυξημένη παραγωγή.

Το κλάδεμα ανανέωσης εφαρμόζεται για την ανανέωση γερασμένων δέντρων και για αποκατάσταση δένδρων που ζημιώθηκαν από παγετό ή πυρκαγιά. Κλάδεμα ανανέωσης γίνεται και σε δέντρα με χαμηλή παραγωγικότητα, καχεξία κλαδιών, περιορισμένο φύλλωμα, διαταραχή σχέσης ριζικού συστήματος και κόμης. Μπορεί να γίνει με κόψιμο στο επίπεδο των κύριων διακλαδώσεων του κορμού, βλάστηση από το σημείο τομής και παραγωγή σε 2-3 χρόνια. Εναλλακτικά, το κόψιμο γίνεται στο επίπεδο του λαιμού (κορμοτομή) κυρίως σε παγετόπληκτα και πολύ γερασμένα δέντρα και η παραγωγή αρχίζει τον 3ο-5ο χρόνο.

Η αραίωση των καρπών σε επιτραπέζιες ποικιλίες ελιών, πραγματοποιείται σε χρονιές υπερβολικής καρπόδεσης με σκοπό να μειωθεί ο αριθμός των καρπών και να αυξηθεί το εμπορικό μέγεθος των υπόλοιπων καρπών. Έμμεσα, το αραίωμα μειώνει την κατανάλωση υδατανθράκων από τους καρπούς ώστε να υπάρχει περίσσεια αυτών και το δέντρο να διαφοροποιήσει ανθοφόρους οφθαλμούς για την επόμενη χρονιά τον Ιούνιο, μειώνοντας έτσι την ένταση της παρενιαυτοφορίας.

Η διαχείριση του εδάφους αναφέρεται στον τρόπο με τον οποίο οι ελαιοκαλλιεργητές επιλέγουν και υλοποιούν μηχανικές ή μη επεμβάσεις στο έδαφος για τη διαμόρφωση του χωραφιού, την καταστροφή των ζιζανίων, την ενσωμάτωση λιπασμάτων και εδαφοβελτιωτικών. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται ώστε να αποφεύγεται η υποβάθμιση των φυσικοχημικών και βιολογικών ιδιοτήτων του εδάφους και να αποφεύγονται πρακτικές που ευνοούν τη διάβρωση και την ερημοποίηση. Τα ζιζάνια που αναπτύσσονται στον ελαιώνα ανταγωνίζονται τα δένδρα της ελιάς στην προσρόφηση νερού και θρεπτικών στοιχείων, δημιουργούν προβλήματα κατά την συγκομιδή, όταν είναι ξερά αυξάνουν τον κίνδυνο πυρκαγιάς κατά τους θερινούς μήνες, και είναι ξενιστές επιβλαβών οργανισμών. Παράλληλα όμως η παρουσία τους στον ελαιώνα έχει και θετικές επιπτώσεις, όπως η προστασία του εδάφους από τη διάβρωση, η προσέλκυση ωφέλιμων εντόμων, ο εμπλουτισμός του εδάφους με οργανική ουσία, η ενίσχυση της βιοποικιλότητας. Οι απαιτήσεις ως προς τη διαχείριση των ζιζανίων στον ελαιώνα εξαρτώνται από την ηλικία των δένδρων, την εποχή του έτους και από το αν πρόκειται για αρδευόμενο ή μη ελαιώνα. Η επιλογή της κατάλληλης μεθόδου επέμβασης εξαρτάται από τις συνθήκες αυτές, αλλά και από το είδος των ζιζανίων.

Τα κυριότερα συστήματα διαχείρισης του εδάφους είναι η μηχανική καλλιέργεια, η καλλιέργεια με ζιζανοκτονία, η χορτοκοπή, η βόσκηση, η φυτοκάλυψη με χορτοδοτικά φυτά και ο συνδυασμός καλλιεργητικών τεχνικών. Το σύστημα καλλιέργειας του εδάφους στην ελαιοκομία διαφέρει ανάλογα με το έδαφος, το κλίμα, τις βροχοπτώσεις, την τοπογραφία, κ.τ.λ.

Η μηχανική καλλιέργεια του εδάφους γίνεται για τον έλεγχο των ζιζανίων, τη βελτίωση της διαπερατότητας και την εξασφάλιση καλύτερου αερισμού στο έδαφος και προτιμάται στις πεδινές περιοχές, όπου και η εφαρμογή της είναι πιο εύκολη. Εφαρμόζεται το χειμώνα μετά τη συγκομιδή (καταστροφή ζιζανίων, ενσωμάτωση λιπασμάτων, συγκράτηση του νερού των βροχών σε ξηρικούς ελαιώνες) και την άνοιξη (καταστροφή ζιζανίων, διατήρηση υγρασίας εδάφους) με φρέζα, εδαφοκαλλιεργητή ή δισκάροτρα αν και εφόσον είναι αναγκαίο.

Η καταστροφή των επιφανειακών ρίζων της ελιάς και η δημιουργία ευνοϊκών συνθηκών για τη διάδοση εδαφογενών ασθενειών, η συμπίεση στα βαθύτερα στρώματα του εδάφους, η μείωση της περιεκτικότητας σε οργανική ουσία και η αλλοίωση της φυσικής δομής του εδάφους είναι οι αρνητικές επιπτώσεις που μπορεί να προκληθούν με την συνεχή μηχανική καλλιέργεια. Στους επικλινείς ελαιώνες δεν πρέπει να εφαρμόζεται η μηχανική καλλιέργεια γιατί συμβάλλει στην αύξηση της επιφανειακής απορροής, με αποτέλεσμα τη διάβρωση του εδάφους. Η μηχανική κατεργασία του εδάφους πρέπει να περιορίζεται στο ελάχιστο και μόνο εφόσον κρίνεται αναγκαία η εφαρμογή της.

Η ακαλλιέργεια του εδάφους αποτελεί την εναλλακτική λύση. Υλοποιείται με τη χρήση ζιζανιοκτόνων, τη χορτοκοπή, τη βόσκηση ή τη φυτοκάλυψη του εδάφους.

Η χρήση ζιζανιοκτόνων για την καταπολέμηση ζιζανίων θα πρέπει να εφαρμόζεται σε ορεινούς ή επικλινείς ελαιώνες για την αντιμετώπιση προβλημάτων που δεν αντιμετωπίζονται με τις άλλες μεθόδους. Τα πλεονεκτήματα της χρήσης ζιζανιοκτόνων σε σχέση με την μηχανική καλλιέργεια είναι ότι δεν διαταράσσεται η φυσική δομή του εδάφους, δεν προκαλούνται ζημιές και τραυματισμοί στο επιφανειακό ριζικό σύστημα των δέντρων, μειώνεται ο κίνδυνος εξάπλωσης εδαφογενών παθογόνων, αποφεύγεται η συμπίεση του εδάφους, αυξάνεται η περιεκτικότητα σε οργανική ουσία και το κυριότερο αποφεύγονται οι διαβρώσεις. Μειονεκτήματα είναι η επιβάρυνση του εδάφους από τη χρήση των ζιζανιοκτόνων, ιδίως αυτών μεγάλης υπολειμματικής δράσης και η σταδιακή εξαφάνιση της ενδημικής χλωρίδας.

Η χορτοκοπή των ζιζανίων με τη χρήση χορτοκοπτικών εργαλείων ή μηχανημάτων θεωρείται από τα πιο φιλικά στο περιβάλλον συστήματα διαχείρισης. Με τη χορτοκοπή δεν διαταράσσεται η δομή του εδάφους, δεν προκαλούνται ζημιές και τραυματισμοί στο επιφανειακό ριζικό σύστημα των δέντρων, μειώνεται ο κίνδυνος εξάπλωσης εδαφογενών παθογόνων, αποφεύγεται η συμπίεση του εδάφους, αυξάνεται η περιεκτικότητα σε οργανική ουσία και αποφεύγονται οι διαβρώσεις.  

Η φυτοκάλυψη αφορά την κάλυψη του εδάφους των ελαιώνων από το φθινόπωρο με διάφορα ψυχανθή (βίκος, κουκιά, κτλ.) μέχρι την άνοιξη και στη συνέχεια την παράχωση τους στο έδαφος ή την κοπή τους με χορτοκοπτικό πριν την ανθοφορία τους (εμπλουτίζοντας το έδαφος με άζωτο), ώστε να μην ανταγωνίζονται τα ελαιόδεντρα σε νερό και θρεπτικά συστατικά, αλλά και να μην εναποθέσουν το σπόρο τους στο έδαφος και συνεχίσουν να πολλαπλασιάζονται. Η φυτοκάλυψη  συντελεί στην βελτίωση της γονιμότητας του εδάφους, στην καλύτερη απορρόφηση του νερού της βροχής του χειμώνα, ιδιαίτερα σε επικλινείς ελαιώνες και στην προστασία του εδάφους από τη διάβρωση. Σε επικλινείς (κλίση 30%) ελαιώνες στην Ισπανία αποδείχτηκε ότι η χλωρή λίπανση μειώνει τις απώλειες εδάφους στο 10% συγκρινόμενη με την καλλιέργεια και στο 5% συγκρινόμενη με την ακαλλιέργεια, με συνεχή ζιζανιοκτονία.

Η ορθολογική λίπανση της ελιάς έχει σκοπό α) την διατήρηση της συγκέντρωσης των ανόργανων στοιχείων στην βέλτιστη περιοχή, όχι έλλειψη, αποφυγή τοξικότητας, σωστή αναλογία θρεπτικών στοιχείων β) την κάλυψη των απωλειών σε θρεπτικά στοιχεία (απομάκρυνση με την παραγωγή, κλάδεμα, κλπ.) με τη χρήση λιπασμάτων και/η επιστροφή μέρους των απωλειών (υπολείμματα κλαδέματος, παραπροϊόντα παραγωγής λαδιού, κλπ) και γ) το σωστό προγραμματισμό εφαρμογής, ώστε να μην υπάρχει απώλεια λιπασμάτων, να συμπληρώνονται τα θρεπτικά στοιχεία την εποχή που υπάρχει ανάγκη από την ελιά και να προστατεύεται το περιβάλλον.

Η λίπανση της ελιάς συνήθως περιλαμβάνει τα στοιχεία άζωτο, κάλιο και βόριο. Σε σπανιότερες περιπτώσεις μπορεί να προκύψουν προβλήματα με το φώσφορο, το ασβέστιο και κάποια ιχνοστοιχεία. Γενικά για κάθε 50 κιλά παραγόμενου καρπού απομακρύνονται 450 g άζωτο, 100 g φώσφορος, 500 g κάλιο και 200 g ασβέστιο. Η ανάλυση εδάφους και φύλλων είναι η ασφαλέστερη μέθοδος για να εντοπίσουμε προβλήματα θρέψης των ελαιοδέντρων. Η χρήση σύνθετων λιπασμάτων αυξάνει άσκοπα και υπερβολικά τον φώσφορο στο έδαφος, δημιουργώντας προβλήματα με την πρόσληψη άλλων στοιχείων.

Η λίπανση της ελιάς γίνεται για την βελτίωση της γονιμότητας του εδάφους, την αύξηση της οργανικής ουσίας, την διατήρηση κατάλληλου pH για την καλλιέργεια, την βελτίωση δομής του εδάφους και την επίτευξη ισόρροπης βλάστησης και ανθοφορίας. Για να υπάρχει έντονη βλάστηση, υψηλό ποσοστό τέλειων ανθέων, υψηλή καρπόδεση και καλή καρποφορία, η ελιά απαιτεί άζωτο. Η έλλειψη αζώτου οδηγεί σε μειωμένη καρποφορία ή σε παρενιαυτοφορία.  Η ελιά δεν αντιδρά τις περισσότερες φορές στη φωσφορική λίπανση. Αυτό είναι προφανές από τις χαμηλές ανάγκες της καλλιέργειας σε φώσφορο, αλλά και από τις ιδιότητες πολλές φορές των εδαφών να δεσμεύουν το φώσφορο και να τον αποδεσμεύουν σταδιακά με τα χρόνια. Οι απαιτήσεις της ελιάς σε κάλιο είναι υψηλές και για αυτό τον λόγο η λίπανση με κάλιο πρέπει να γίνεται τακτικά ανάλογα με τις εκροές του στοιχείου. Ελλείψεις μαγνησίου και ψευδαργύρου έχουν βρεθεί αρκετές φορές διεθνώς στην ελιά και είναι πιθανή η ανάγκη λίπανσης με τα ανωτέρω στοιχεία πολλών εντατικών ελαιώνων. Το βόριο είναι το στοιχείο που λείπει πολύ συχνά από πολλές περιοχές καλλιέργειας της ελιάς στην Ελλάδα. Το βόριο βοηθά στην καλύτερη προσρόφηση και μετακίνηση των άλλων ανόργανων στοιχείων και για αυτό βοηθά σημαντικά στην ανάπτυξη και παραγωγικότητα του ελαιόδεντρου.

Συνοψίζοντας, σε γενικές γραμμές προτείνεται με την εφαρμογή περίπου 0,8-1 kg αζώτου ανά δέντρο και έτος σε κανονικής καρποφορίας αρδευόμενους ελαιώνες και περίπου 0,6 kg αζώτου ανά δέντρο και έτος για κανονικής παραγωγής ξερικούς ελαιώνες. Χρονιές με μειωμένη παραγωγή η λίπανση μειώνεται στο μισό. Πολύ σημαντικό ρόλο στην λίπανση της ελιάς αποτελεί και η εποχή που θα γίνει. Έτσι στους ξερικούς ελαιώνες με λίγες βροχοπτώσεις προτείνεται η εφαρμογή των λιπαντικών στοιχείων (κυρίως αζώτου) τον Ιανουάριο, ώστε αυτό να είναι διαθέσιμο τον Απρίλιο. Σε περιοχές όπου οι βροχοπτώσεις του Φεβρουαρίου και Μαρτίου είναι συνήθως σημαντικές (Κεντρική και Βόρεια Ελλάδα) η ανωτέρω λίπανση θα ήταν καλό να γίνει αρχές Μαρτίου, ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι απώλειες από έκπλυση. Σε αρδευόμενους ελαιώνες η λίπανση με κάλιο και δευτερευόντως φωσφόρου μπορεί να γίνεται το χειμώνα, αν και η εφαρμογή του καλίου αρχές Αυγούστου, μέσω του συστήματος άρδευσης, είναι πιο αποτελεσματική. Επίσης, η αζωτούχος πρέπει να εφαρμόζεται εν μέρει τον Απρίλιο και εν μέρει με τις θερινές αρδεύσεις. Τέλος, η εφαρμογή βορίου μπορεί να γίνει το χειμώνα από εδάφους με τη μορφή βόρακα και διαφυλλικά, την άνοιξη με υδατοδιαλυτές μορφές βορίου σε συνδυασμό με τον ψεκασμό κατάλληλων χαλκούχων σκευασμάτων ή εντομοκτόνων.

Η άρδευση είναι αναγκαία σε ελαιώνες με ετήσια βροχόπτωση κάτω από 400 mm, σε νέους εντατικούς ελαιώνες (25-40 φυτά/στρέμμα) και σε φτωχά εδάφη με μικρή υδατοϊκανότητα Oι κρίσιμοι περίοδοι όσο αφορά τις ανάγκες σε νερό της ελιάς είναι α) η περίοδος διαμόρφωσης των οφθαλμών (Φεβρουάριος-μέσα Μαρτίου), β) η περίοδος άνθησης και καρπόδεσης (μέσα Απριλίου-Ιούνιος) και γ) η περίοδος σκλήρυνσης του πυρήνα και ταχείας αύξηση του καρπού (Ιούλιος–Σεπτέμβριος). Οι δύο πρώτες περίοδοι για τις συνθήκες της Ελλάδας καλύπτονται από τις βροχές του χειμώνα και της άνοιξης. Όταν οι βροχές του χειμώνα είναι περιορισμένες η άρδευση είναι αναγκαία και πριν την έναρξη της άνθησης (Απρίλιος–μέσα Μαΐου), για να εξασφαλιστεί επαρκής υγρασία κατά την άνθηση. Η τρίτη φάση (από την έναρξη σκλήρυνσης του πυρήνα μέχρι τέλος ταχείας αύξησης) δηλ. μέσα Ιουλίου μέχρι Σεπτέμβριο ή και Οκτώβριο, εξυπηρετείται αναγκαστικά με άρδευση. H υπερβολική άρδευση στο στάδιο της καρπόδεσης μπορεί να προκαλέσει έκπλυση του αζώτου. H επάρκεια υγρασίας την περίοδο βλάστησης  (Μάρτιος–Ιούνιος και Σεπτέμβριος-Οκτώβριος) τείνει να μειώσει την παρενιαυτοφορία.

Η ορθολογική άρδευση στην ελιά αυξάνει την παραγωγή επειδή αυξάνει το μέγεθος των καρπών  και τον αριθμό καρπών ανά φυτό, αυξάνει ή δεν επηρεάζει στις περισσότερες περιπτώσεις την ελαιοπεριεκτικότητα και την συνολική παραγωγή λαδιού ανά φυτό, αλλά καθυστερεί την ωρίμανση (βαθμιαία αλλαγή χρώματος και η μέγιστη ελαιοπεριεκτικότητα επιτυγχάνεται αργότερα. Τελικά η άρδευση αυξάνει την παραγωγή από 30 μέχρι και 100% σε πολλές περιπτώσεις. Όσον αφορά τα ποιοτικά χαρακτηριστικά η ορθολογική άρδευση δεν επηρεάζει σημαντικά τα ακόρεστα οξέα (ολεϊκό, λινολεϊκό, λινολενικό), την περιεκτικότητα σε κεκορεσμένα λιπαρά οξέα τα υπεροξείδια, την περιεκτικότητα σε πολυφαινόλες τα K232, K220, οξύτητα τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά. Η άρδευση είναι αναγκαία στις ποικιλίες επιτραπέζιας ελιάς, όπου είναι επιθυμητό το μεγάλο μέγεθος των καρπών.

Η μέθοδος που πρέπει να εφαρμόζεται για την άρδευση της ελιάς είναι η άρδευση με σταγόνες επειδή εξασφαλίζει οικονομία νερού, αξιοποιεί τις μικρές παροχές, εφαρμόζεται σε επικλινή εδάφη και δημιουργεί καλύτερες συνθήκες απορρόφησης νερού από το φυτό. Για τα μέσης σύστασης εδάφη είναι επαρκής μια γραμμή άρδευσης ανά σειρά δένδρων με σταλακτήρες 4 λ/ω ανά μέτρο ή 0,75 μ. Σε ελαφρά εδάφη πρέπει να υπάρχει και δεύτερη γραμμή άρδευσης ή να χρησιμοποιηθούν 1-2 μικρο-εκτοξευτήρες, ανάλογα με την παροχή του και την ακτίνα διαβροχής.

Η “άρδευση ακριβείας” συμβάλλει στην ακριβή εφαρμογή του νερού άρδευσης σε ποσότητα και χρόνο στην καλλιέργεια της ελιάς, ομοιόμορφα σε όλο τον αγρό. Στόχος είναι η βελτιστοποίηση της χρήσης νερού και λιπασμάτων, η επίτευξη μεγαλύτερης αποδοτικότητας ανά μονάδα επιφάνειας και η σημαντική βελτίωση της ποιότητας. Ο υπολογισμός του νερού υπολογίζεται με τις πραγματικές συνθήκες που επικρατούν στον αγρό, δηλαδή τον τύπο του εδάφους, την ηλικία των δέντρων, το σύστημα άρδευσης, την ποιότητα του νερού, την διαθεσιμότητα του νερού και τις καιρικές συνθήκες. Ο κάθε παραγωγός λαμβάνει ένα μήνυμα στο κινητό του πότε πρέπει να ποτίσει τις ελιές του και πόσο νερό πρέπει να δώσει. Εφαρμόζεται ήδη με επιτυχία σε 6 Ομάδες παραγωγών στην Κρήτη και μεμονωμένους παραγωγούς στην λοιπή Ελλάδα και έχει ως αποτέλεσμα σημαντική οικονομία νερού με σε σχέση με τη μέχρι σήμερα εφαρμοζόμενη εμπειρική άρδευση, αλλά και βελτιστοποίηση της εδαφικής υγρασίας στο έδαφος (δεν υπάρχουν ακραίες συνθήκες υδατικού ελλείμματος).